Czym są zwolnienia grupowe? Jakie są obowiązki pracodawcy?
Prawidłowo dokonane zwolnienia grupowe nie mogą się odbyć bez konsultacji z zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi u tego pracodawcy. Taka konsultacja jest obowiązkiem pracodawcy.
Konsultacje mają na celu możliwości uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru grupowego zwolnienia. Dotyczą spraw pracowniczych związanych ze zwolnieniem, zwłaszcza możliwości przekwalifikowania lub przeszkolenia zawodowego, a także uzyskania innego zatrudnienia przez zwolnionych pracowników.
Ustawa z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, czyli tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych przewiduje już w art. 1, że w razie konieczności rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników, z przyczyn niedotyczących pracowników wymagane jest doręczenie pracownikom wypowiedzenia umowy lub zawarcia porozumienia między stronami.
Pracodawca może dokonać zwolnień grupowych z zastosowaniem powyższych mechanizmów prawnych, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
• 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
• 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
• 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Zaczynając procedurę zwolnień, pracodawca musi więc zawiadomić na piśmie zakładowe organizacje związkowe lub innych przedstawicieli pracowników o:
• przyczynach zamierzonego grupowego zwolnienia,
• liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą,
• grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia,
• okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie,
• proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia,
• kolejności dokonywania zwolnień pracowników,
• propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, pracodawca jest obowiązany dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości.
Zawarcie porozumienia lub regulamin
W terminie nie dłuższym niż 20 dni od dnia zawiadomienia organizacji związkowych przez pracodawcę o zwolnieniach grupowych, obie strony konsultacji - pracodawca i zakładowe organizacje związkowe - zawierają porozumienie.
W porozumieniu określa się zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, a także obowiązki pracodawcy w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia innych spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem.
Pracodawca po zawarciu porozumienia zawiadamia na piśmie właściwy powiatowy urząd pracy o zawartym porozumieniu. Kopię zawiadomienia przekazuje zakładowym organizacjom związkowym.
Zakładowe organizacje związkowe mogą przedstawić właściwemu powiatowemu urzędowi pracy swoją opinię w sprawie grupowego zwolnienia.
Jeżeli nie jest możliwe zawarcie porozumienia zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia ustala pracodawca w regulaminie. Przy tworzeniu regulaminu pracodawca w miarę możliwości powinien uwzględnić propozycje przedstawione w ramach konsultacji przez zakładowe organizacje związkowe.
Nie można wręczać pracownikom wypowiedzeń przed zawiadomieniem urzędu pracy.
Wypowiedzenie nie może dojść do skutku wcześniej, niż po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia urzędu pracy.
Przy dokonywaniu zwolnień grupowych pracodawca musi liczyć się także z obowiązkiem ponownego zatrudnienia zwolnionego pracownika. W razie bowiem ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia.
